Vorig jaar werden op het Belgische spoorwegnet 1.362 kabeldiefstallen geregistreerd. Dat is een record en maar liefst 470% diefstallen meer dan in 2009. De kabels zijn een aantrekkelijke buit omdat ze kostbaar koper bevatten. Om de diefstallen aan te pakken hebben vier ministers, Infrabel en NMBS Holding nu de krachten gebundeld in een nationaal actieplan. Gisteren stelden ze de maatregelen voor.

De kabeldiefstallen veroorzaken schade aan de infrastructuur en aanzienlijke vertragingen voor de reizigers. In 2012 kostten de diefstallen de spoorwegmaatschappij 8 miljoen euro en ze zorgden voor meer dan 10.000 uur vertraging. Uit cijfers van de eerste maanden van dit jaar blijkt dat het probleem alleen maar verergert. Een nationaal actieplan moet het fenomeen terugdringen. Gisteren werd het voorgesteld door minister van Overheidsbedrijven Jean-Pascal Labille, minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet, minister van Economie Johan Vande Lanotte en staatssecretaris voor Mobiliteit Melchior Wathelet.

Kabels ingraven

Infrabel doet er alles aan om kabeldiefstallen aan de bron aan te pakken. Zo worden de kabels overal waar het kan ingegraven zodat ze minder makkelijk bereikbaar zijn. De koperen kabels worden ook zoveel mogelijk vervangen door aluminium, een metaal dat veel minder waard is. Kabels worden ook gemarkeerd zodat ze opgespoord kunnen worden.

Tot 20 aanhoudingen per maand

De lokale en federale politie besteden volgens Milquet voortdurend aandacht aan metaaldiefstal en voeren geregeld gerichte acties uit. “In 2012 hebben de politiediensten per maand gemiddeld 8 à 10 verdachten aangehouden. In de eerste 5 maanden van 2013 is dat aantal verdubbeld naar 16 tot 20 aanhoudingen per maand, als gevolg van het groter aantal acties en meer bepaald ook door de versterking bij de spoorwegpolitie.” Volgens de minister werden in 2012 honderd politie-inspecteurs aangeworven om het personeelsbestand te versterken. De eerste dertig politie-inspecteurs ronden volgende maand hun opleiding af, voor de overige zeventig is dat in oktober. Om hen bij te staan werkt Wathelet aan een koninklijk besluit zodat bepaalde personeelsleden van de NMBS, Infrabel en NMBS-holding het mandaat kunnen krijgen om pv’s op te stellen. Een koperdief oppakken blijft wel een politietaak. 

Controles bij recyclers

Bij recyclingbedrijven gebeuren er geregeld controles door politiediensten, maar bijvoorbeeld ook door milieudiensten of diensten die de naleving van de sociale wetgeving controleren. Om de controle van recyclers te vergemakkelijken hebben de centrale diensten van de federale gerechtelijke politie aan de hulpdiensten een handleiding ter beschikking gesteld. Metaalophalers worden het vaakst gecontroleerd bij gewone politiecontroles.

Gerechtelijke acties

De gerechtelijke acties zijn gericht op zowel recyclers als opkopers. “Zonder afbreuk te doen aan de bevoegdheden van het parket, nemen de politiediensten verschillende gerichte initiatieven”, zegt Milquet. “Wat heling betreft, wil men vooral de recyclers ertoe aanzetten om meer aandacht te schenken en strenger te zijn over de herkomst van de aangeboden goederen. Wat de ophalers betreft, gaat de prioriteit van de politie naar de georganiseerde of rondtrekkende criminaliteit. De aanpak is erop gericht om de daders bij het gerecht voor te leiden, maar ook om via inbeslagnames een maximum aan goederen te recupereren.”

Grensoverschrijdende maatregelen

Er zijn ook geregeld grensoverschrijdende acties in samenwerking met de Franse politiediensten, waarbij de aandacht onder andere gaat naar metaaldiefstallen. Op Europees niveau is er het EMPACT-project, dat zich richt op het probleem van rondtrekkende daderbendes. “België, dat zich in het Europese koppeloton bevindt voor wat betreft maatregelen in de strijd tegen de verkoop van gestolen metalen, fungeert als piloot, bijgestaan door Frankrijk”, aldus Milquet. Tijdens de Europol Metal Theft Conference vorige maand bleek uit de besprekingen tussen de vertegenwoordigers van 23 lidstaten dat het probleem hetzelfde is in heel Europa, maar dat de maatregelen en de wetgeving nog te sterk van elkaar verschillen. Daarom pleit de minister voor de oprichting van een Europees kader, wat ook de deelnemers aan de conferentie nodig achtten.

Sensibilisering van schroothandelaars en burgers

Alle erkende schroothandelaars werden intussen aangeschreven om hun aandacht te vestigen op de specifieke eigenschappen van de koperkabels waar de NMBS mee werkt. In juni worden bovendien 53.000 brieven verstuurd aan omwonenden van de spoorwegen. Daarin wordt hen gevraagd elke verdachte handeling die ze op de sporen zien, aan de politie te melden. Tot midden juli zal er in de stations ook een campagne lopen om het noodnummer te verspreiden.

Geen contante betalingen meer

Er is een wet op komst die contante betalingen bij schroothandelaars verbiedt. Ook andere Europese landen, onder meer Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Spanje en Italië, hebben voor de doorverkoop van metalen al strikte regels ingevoerd of maken er nog werk van.