Alle politiezones in ons land zullen binnenkort zelf kandidaat-politie-inspecteurs kunnen rekruteren en selecteren. Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken Jan Jambon heeft beslist om het pilootproject dat momenteel loopt in Antwerpen verder uit te rollen. Al vraagt die uitbreiding wel nog wat werk, zo blijkt uit een hoorzitting in de Kamer.

Antwerpen kampt met een aanzienlijk tekort aan politie-inspecteurs. De komende 5-8 jaar zouden er ongeveer 800 nieuwe mensen nodig zijn. Een enorm aantal dat de federale politie - die normaal gezien instaat voor de werving en selectie - niet kan bolwerken.

Eind 2015 werd daarom – met het akkoord van de minister van Binnenlandse Zaken en de top van de federale politie – beslist om in partnerschap een pilootproject op te zetten om het selectie- en wervingsproces decentraal te organiseren. De stad Antwerpen en de lokale politie zouden dus zelf inspecteurs rekruteren en selecteren, onder het toezicht van de federale politie. Een primeur in ons land. Op die manier kon alsnog worden ingespeeld op de noden van de stad Antwerpen.

Doelstellingen pilootproject

Bij het uittekenen van het pilootproject werden evenwel ook een aantal andere grote doelstellingen naar voren geschoven:
- de duur van de selectieprocedure moest worden ingekort zodat de kandidaten binnen een korte termijn hun politieopleiding zouden kunnen aanvatten;
- de kandidaten zouden een voortraject doorlopen met de nodige extra begeleiding om hun slaagkansen te verbeteren;
- de rekrutering moest worden afgestemd op de bevolkingssamenstelling. Er moest dus actief gerekruteerd worden naar bepaalde doelgroepen om meer diversiteit te creëren binnen het Antwerpse korps.

Goede resultaten in Antwerpen

Uiteindelijk werd gekozen voor een project van 2 jaar (2016-2018), met regelmatige evaluatiemomenten. In de Kamer werd op 12 april 2017 een eerste grondige bespreking gehouden en de eerste resultaten blijken erg bemoedigend.

De rekruteringscampagne van de stad Antwerpen en de lokale politie loopt intussen ruim een jaar. In die periode hebben zich ongeveer 1.200 kandidaten ingeschreven voor een job bij de Antwerpse politie. Een honderdtal is ondertussen ook effectief weerhouden na de selectieproeven (persoonlijkheidsproef, cognitieve test, selectiecommissie en medisch onderzoek) én is gestart met de opleiding (2 klassen van telkens 30 kandidaten op 1 september 2016 en 2 klassen van ongeveer 56 personen op 1 april 2017). De eerste groep zal afstuderen in september 2017 en zal nadien een stageperiode aanvatten.

Ook organisatorische voordelen

Maar niet alleen in aantal werden de vooropgestelde doelstellingen bereikt, ook organisatorisch blijkt het project te lonen:
- de doorlooptijd werd nagenoeg gehalveerd. De federale selectieprocedure loopt ongeveer 9 maanden, terwijl dat in het project nog 5 maanden is;
- de begeleiding (taal, vuurwapenbegeleiding, sociale vaardigheden, wegcode, enz.) heeft zich vertaald in een hoger slaagpercentage. Gemiddeld 17% tegenover 12% in de federale procedure;
- 26% van de kandidaten die met de opleiding is gestart heeft een migratieachtergrond én de meeste van de kandidaten woont in én rond Antwerpen.

Voorbereiding verdere uitrol

Door de positieve resultaten heeft minister Jambon beslist om ook andere zones de mogelijkheid te geven zich in te schrijven in de projectwerking rond rekrutering en selectie. En dat onder dezelfde voorwaarden als de politiezone Antwerpen. Maar die uitrol vraagt nog wat voorbereiding en onderzoek.

Voor elke politiezone die een project opstart, zal een jaarlijks te behalen eigen quotum moeten worden bepaald. Tot nu toe wordt aangenomen dat jaarlijks 800 inspecteurs van politie moeten worden aangeworven om tegemoet te komen aan de gezamenlijke noden op het terrein. Maar uiteraard zal moeten worden onderzocht wat de gevolgen zijn voor dat aantal wanneer sommige zones zelf aan rekrutering en selectie gaan doen.

De federale politie heeft intussen wel al 3 scenario’s uitgewerkt volgens welke de toekomstige projecten zouden kunnen verlopen:
- een ‘full-scenario’: idem aan Antwerps project. Lokale zone draagt de verantwoordelijkheid en bekostigt heel wat zaken met eigen middelen. De federale politie levert basisondersteuning;
- een ‘light-scenario’: de verantwoordelijkheid ligt grotendeels bij de federale politie, maar de lokale partner kan bepaalde stappen op zich nemen;
- het tussenscenario ‘Base’. De taken worden verdeeld tussen federale en lokale politie.

De keuze van het scenario zal dus specifieke gevolgen meebrengen, ook wat betreft de kostenverdeling. De minister heeft daarom gevraagd om voor ieder scenario de financiële implicaties te begroten, zodat de politiezones een duidelijk beeld krijgen over de financiële gevolgen van hun keuze.

Bron: Rekrutering en selectie door de politiezones, Hoorzitting over het pilootproject rond rekrutering en selectie gedecentraliseerd en op maat bij de politiezone Antwerpen, Parl. St. Kamer 2017, nr. 2415/0001.