De politiediensten blijven ook volgend jaar een belangrijke partner in de aanpak van de vluchtelingencrisis. Er zal nog meer worden ingezet op samenwerking met de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) en het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) om misbruik van het systeem tegen te gaan. Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon licht in zijn beleidsnota Asiel en Migratie toe hoe die samenwerking in 2018 er concreet zal uitzien.
Systematische controle van reizende vluchtelingen
Sinds 2016 worden vluchtelingen en subsidiair beschermden die na hun erkenning vrijwillig hun land van herkomst bezoeken, systematisch gecontroleerd. Deze reizen zijn immers onverenigbaar met het koesteren van een gegronde vrees voor vervolging of het lopen van een reëel risico op ernstige schade in het thuisland.
Voor de controles werd een specifieke en gestructureerde samenwerking opgezet tussen de federale politie (diensten belast met grenscontrole), de DVZ en de het CGVS. De federale politie bezorgt informatie over dergelijke reizen aan de DVZ, die op haart beurt een intrekking van de internationale beschermingsstatus aanvraagt bij de CGVS.
De controles lopen goed en zullen volgend jaar verder worden uitgebouwd op internationaal niveau. Nu al wordt samengewerkt met de luchthavens van Nederland, Duitsland en Zwitserland. Vanaf volgend jaar wil men ook afspraken met de luchthavens van Oostenrijk, Finland, Zweden, Noorwegen, Denemarken, Frankrijk en Italië. De besprekingen zijn alvast aan de gang.
Opsporen verdwenen minderjarige vreemdelingen
Het aantal verdwijningen van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen blijft zorgwekkend. Hoewel nu al erg veel inspanningen worden geleverd om verdwenen minderjarige vreemdelingen op te sporen, is extra inspanning nodig. Minister Jambon wil in eerste instantie de centrale registratie van verdwijningen optimaliseren, maar hij wil ook de samenwerking met de politiediensten verbeteren.
Vandaag bestaat er al een samenwerkingsprotocol tussen de observatie- en oriëntatiecentra en de lokale politie. Dat zal volgend jaar verder worden uitgerold naar élke opvangstructuur die een aparte werking heeft voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen.
Veiligheid in opvangcentra
Een sereen en veilig klimaat creëren in en rond de opvangstructuren vormt een andere prioriteit. Het aantal veiligheidsincidenten blijft immers pieken. Hoewel Fedasil er alles aan doet om de incidenten zelf in te perken, is het genoodzaakt om ook politie en gerecht in te schakelen. Hiervoor werd een specifieke samenwerkingsstructuur opgezet: zware incidenten worden geregistreerd en doorgegeven om een snelle opvolging te garanderen. Jambon wil die signalisatie volgend jaar versterken, in samenwerking met alle partners.
In dit kader zal ook een nieuw KB worden uitgevaardigd met strengere regels om de orde en veiligheid in opvangcentra te bewaren.
Repatriëren criminele vreemdelingen
Een snelle repatriëren van criminele vreemdelingen vormt in 2018 een beleidsprioriteit. Met niet alleen aandacht voor de groep die vanuit de cel wordt teruggestuurd, maar ook voor illegale gauw- en winkeldieven die gevat worden door de politiediensten. Deze kleine criminaliteit zorgt immers voor een latent onveiligheidsgevoel bij de bevolking. De specifieke Gaudi-acties zullen dan ook worden verder gezet. Het succes ervan kan pas worden gegarandeerd door een goede samenwerking tussen de lokale en federale politiediensten enerzijds en de DVZ anderzijds.
Vrijwillige terugkeer
Minister Jambon hamert tot slot op een goede communicatie en informatie-uitwiseling vanuit de overheid en de DVZ. Onder meer over de vrijwillige terugkeer van vreemdelingen.
Woonstbetreding
Er wordt gewerkt aan een wetsontwerp ‘woonstbetreding’. Dat regelt de mogelijkheid voor de politie om een woonst te betreden wanneer zich daar een illegaal bevindt. De woonstbetreding zal pas mogelijk zijn na machtiging door een onderzoeksrechter.
De tekst moet een einde maken aan de huidige praktijk waarbij mensen in illegaal verblijf de toegang tot hun woonst kunnen weigeren aan de terugkeerdiensten, waardoor iedere woning in dit land in principe een veilige haven is voor illegaliteit. Optreden is alleen mogelijk op de openbare weg. Bedoeling is om het opsporen en opsluiten van personen met een uitvoerbaar bevel om het grondgebied te verlaten, te vereenvoudigen.
Cel radicalisme
Op 1 mei 2016 werd binnen de DVZ een ‘Cel Radicalisme’ opgericht. Die zorgt voor de opvolging en centralisering van individuele dossiers waar een link bestaat met radicalisme en terrorisme en voor de coördinatie tussen de diensten die deze individuele dossiers behandelen. Ze speelt zowel een rol bij de contacten met de partners van DVZ (Fedasil, CGVS, inlichtingendiensten en politie) als op het vlak van documentatie over deze problematiek. De cel neemt deel aan de vergaderingen die door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten worden georganiseerd over de problematiek van de haatpredikers.
Op administratief vlak volgt ze de individuele dossiers op, ze verstrekt alle nodige informatie aan de diensten van DVZ en onderzoekt samen met hen de maatregelen die kunnen worden genomen in functie van het specifieke dossier.
Om de informatie-uitwisseling tussen de militaire inlichtingendienst ADIV en de DVZ nog vlotter te laten verlopen, werd begin oktober een protocolakkoord ondertekend en werd er een verbindingsambtenaar van ADIV aangesteld. Eerder werd een gelijkaardig document opgesteld voor de samenwerking met Staatsveiligheid.
Conform de omzendbrief van 18 juli 2016 moet de DVZ ook info doorgeven over haatpredikers aan het OCAD. In het kader van de veiligheidsscreening van asielzoekers blijven we volgend jaar gebruik maken van de viervoudige screening door zowel Staatsveiligheid als ADIV en de politie. De screening zal waar mogelijk worden geoptimaliseerd.
Bron: Algemene beleidsnota van 19 oktober 2017: Asiel en Migratie - Administratieve Vereenvoudiging, Parl. St. Kamer 2017, 54L2708/017.