Vreemdelingen die het slachtoffer (zouden kunnen) zijn van mensenhandel, krijgen voortaan tijdelijk verblijfsrecht in ons land. De Dienst Vreemdelingenzaken zal de zogenaamde ‘Bijlage 15’ overhandigen. Dit verblijfsdocument is 45 dagen geldig. Een periode waarin de betrokkene tot rust kan komen, zich kan onttrekken aan de invloed van de vermoedelijke daders en om een beslissing te nemen over het al dan niet mee te werken aan het gerechtelijk onderzoek.
Geen verwijderingsbevel meer
Tot nog toe kregen potentiele slachtoffers ‘een bevel om het grondgebied te verlaten’ (Bijlage 13). En hoewel de vreemdelingen ook hier 45 dagen de tijd kregen om zich naar het bevel te schikken, zorgde het voor heel wat negatieve connotatie en onrust op het terrein. De gespecialiseerde onthaalcentra hadden het moeilijk om een vertrouwensband op te bouwen met de slachtoffers aangezien zij in angst leven om het land te moeten verlaten en konden hen maar moeilijk overtuigen om mee te werken met politie en gerecht. Bovendien wordt ‘een bevel om het grondgebied te verlaten’ zowel op Europees als internationaal niveau gezien als iets negatiefs terwijl het eigenlijk de bedoeling is om slachtoffers te beschermen. Door slachtoffers een tijdelijk verblijfsrecht te geven, wil ons land hieraan tegemoet komen.
Met deze maatregel komt ons land tegemoet aan de aanbevelingen van de Expertengroep voor de strijd tegen mensenhandel van de Raad van Europa (GRETA) en de engagementen in het nationaal Actieplan Mensenhandel 2014-2019.
Bijlage 15 aangepast
Bijlage 15 bestaat al langer. Het dekt voorlopig het verblijf van de vreemdeling bijvoorbeeld in afwachting van het verkrijgen van de status van langdurig ingezetene (
art. 30 Uitvoeringsbesluit Vreemdelingenwet), wanneer een vreemdeling terugkeert na ongewilde langdurige afwezigheid (
art. 40 Uitvoeringsbesluit Vreemdelingenwet) of bij grensarbeid (
art. 109 Uitvoeringsbesluit Vreemdelingenwet). Het model werd aangepast zodat het ook aan potentiële slachtoffers van mensenhandel kan worden uitgereikt.
Maar om de veiligheid van het slachtoffer te garanderen, wordt op de bijlage geen enkele verwijzing gemaakt naar de procedure mensenhandel. Het opvangcentrum moet slachtoffers afdoende informeren over hun rechtstoestand.
Procedure ongewijzigd
Aan de procedure wijzigt evenwel niets. De vreemdelingen moeten zich dus nog steeds aanmelden bij een gespecialiseerd onthaalcentrum. Het is dat centrum dat de Bijlage 15 aanvraagt bij de Dienst Vreemdelingenzaken.
Niet voor minderjarigen
Let op, de procedure is niet van toepassing op niet-begeleiden minderjarige slachtoffers. Aan hen wordt onmiddellijk een attest van immatriculatie afgeleverd. Dat blijft zo.
4 mei 2017
Het KB van 30 maart 2017 bevat geen specifieke datum van inwerkingtreding. De bepalingen worden dus volgens de algemene regel van kracht, 10 dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad. Dat is 4 mei 2017.
Wettelijke basis
Nog even dit. De maatregel vereist een aanpassing van de Vreemdelingenwet, meerbepaald van
artikel 61/2. Eind 2016 werd het betrokken
wetsontwerp in de Kamer goedgekeurd en voor bekrachtiging voorgelegd aan de Koning. Maar de tekst is tot op vandaag nog niet in het Staatsblad verschenen. De Vreemdelingenwet bepaalt dus nog steeds hetvolgende ‘
De minister of zijn gemachtigde stelt de in § 1 bedoelde vreemdeling, die niet beschikt over een verblijfstitel en die begeleid wordt door een door de overheid erkend centrum dat gespecialiseerd is in het onthaal van slachtoffers, in het bezit van een bevel om het grondgebied te verlaten met een termijn van 45 dagen ten einde hem de kans te geven een klacht in te dienen of verklaringen af te leggen met betrekking tot de personen of de netwerken die zich schuldig zouden gemaakt hebben aan het misdrijf bedoeld in artikel 433quinquies van het Strafwetboek of het misdrijf voorzien in artikel 77bis onder de omstandigheden bepaald in artikel 77quater, 1°, uitsluitend voor wat de niet begeleide minderjarigen betreft, tot 5°.’
Bron: Koninklijk besluit van 30 maart 2017 tot wijziging van artikel 110bis en tot vervanging van de bijlage 15 van het koninklijk besluit van 8 oktober 1981 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, BS 24 april 2017.Extra informatie: Wetsontwerp tot wijziging van artikel 61/2 van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen teneinde het bevel om het grondgebied te verlaten te vervangen door een tijdelijk verblijfsdocument in de procedure slachtoffers mensenhandel, Parl. St. Kamer 2017, nr. 54K2045/001.
