Het Vlaams Wapenhandeldecreet krijgt een grondige update. Sinds de inwerkingtreding 5 jaar geleden zijn er immers een aantal inhoudelijke lacunes en mankementen opgedoken. Sommige bepalingen bleken ook onvoldoende werkbaar op het terrein. Het gaat om een ingrijpende hervorming, met nieuwigheden op het gebied van doorvoer, transparantie, handhaving, controle op het eindgebruik en verplichtingen voor erkende wapenhandelaars.
Controle op doorvoer
De meest verregaande wijzigingen hebben betrekking op de ‘controle op de doorvoer van wapens’. De decreetgever introduceert immers een ‘controle op doorvoer zonder overlading of herlading’. Dit betekent dat wapens en militair materieel dat louter door Vlaanderen getransporteerd wordt, zonder hier overgeladen te worden, voortaan grondig zullen worden gecheckt. Zo kan effectiever worden opgetreden tegen illegale wapentransporten.
Tegelijk wordt de huidige systematische vergunningsplicht voor doorvoer met overlading of herlading versoepeld. De weggevallen systematische controle wordt vervangen door dezelfde ‘ad-hoc-vangnetcontrole’ die wordt voorzien voor doorvoer zonder overlading/herlading. Het gaat daarbij specifiek over doorvoer met overlading/herlading van goederen die bestemd zijn voor een andere lidstaat van de EER – met mogelijkheid tot uitbreiding naar bepaalde deelnemende staten van de Navo en het Wassenaar Arrangement – in gevallen waarin de uitvoer en de invoer van die goederen al is toegelaten door de betrokken landen.
De administratieve last voor doorvoer naar niet-risicolanden (bv EU-lidstaten) wordt dus aanzienlijk verminderd. En de procedure is verfijnd. Zo wijst het Wapenhandeldecreet de partijen die verantwoordelijk zijn voor het aanvragen van vergunningen voortaan uitdrukkelijk aan.
Rapportering
Er wordt ook gesleuteld aan de rapportering over de toepassing van het Wapenhandeldecreet aan het Vlaams Parlement. Bedoeling hier is vooral meer transparantie inbouwen. Elementen die in de praktijk al jaren worden gevolgd, maar nu ook op papier worden gezet om de voortrekkersrol van Vlaanderen op het gebied van transparantie te benadrukken.
Algemene beperkende maatregelen
Een laatste belangrijke nieuwigheid is de mogelijkheid voor de Vlaamse regering om algemene beperkende maatregelen aan te nemen. Dit wil zeggen dat de regering de bevoegdheid krijgt om voor een bepaalde periode alle uitvoer van wapens en militaire materieel naar een bepaald land te verbieden als de van oordeel is dat die uitvoer in strijd is met het Wapenhandeldecreet. De regering kan dus zelf optreden wanneer een wapenembargo op het niveau van de VN of de EU gerechtvaardigd lijkt, maar om politieke redenen niet waarschijnlijk is.
In werking…
De meeste bepalingen treden in werking op 13 augustus 2017, 10 dagen na publicatie. De artikels met betrekking tot het Fonds Wapengerelateerde Boeten treden later in werking.